1. نرم افزار منابع انسانی
  2. Blog

موبینگ

موبینگ یعنی کارمند، دانش آموز یا فردی در جامعه چنان تحت فشار تبعیض، تحقیر توهین و آزار و اذیت قرار می گیرد که دیگر شرایط برایش قابل تحمل نیست. کارمندی که بسیار وظیفه شناس و دقيق و صادق است از طرف مدیر و اطرافیانش مورد تمسخر قرار می گیرد چون درست کاری او منافع آنها را به خطر می اندازد. موبینگ در محل کار، خانه، مدرسه و جامعه عامل بسیاری از معضلات اجتماعی فرار از خانه، بیکاری، طلاق؛ اعتیاد، خود کشی، انتقام گیری، اوباش گری، بد اخلاقی، عصبانیت، قتل و جرایم دیگر می شود.

از بسیاری از موارد موبینگ می توان نتیجه گرفت که آغاز موبینگ معمولا در اثر جابجایی مقامی کارمندان می باشد مثلا کارمند جدیدی که تازه وارد یک قسمت می شود بیشتر مورد آزار روانی قرار می گیرد، یا وقتی که رئیس قسمت عوض می شود احتمال اینکه او کارمندی را آزار بدهد زیاد است و حتی ممکن است خودش مورد آزار روانی کارمندان قرار گیرند.

پنج مرحله اصلی موبینگ

مرحله اول: شروع اختلاف که طی آن یک تعامل واقعه وضعیت و یا اختلاف نظر به شکل نوک نیزه حمله عمل کرده و واسطه بروز موبینگ می شود.

مرحله دوم: این که طی آن فرد قربانی در معرض رفتارهای آزاردهنده و تکرار شونده از سوی مرتکبان موبینگ قرار می‌گیرد و افرادی نیز به جمع مرتکب آن موبینگ اضافه می‌شوند و فرآیند تحقیر و بی اعتبار سازی قربانی تشدید می‌شود.

مرحله سوم: ورود مسئولان اداری و مدیران سازمان به فرایند موبینگ اغلب به دلیل درخواست کمک از سوی قربانی. این مسئولان ممکن است تا این مقطع زمانی از موبینگ اطلاع داشته باشند اما آن را کم اهمیت دانسته و نادیده گرفته باشند و از این رو به عنوان حامی غیره فعال در مورد هجوم موبینگ محسوب شوند. ورود مسئولان به فرآیند موبینگ در این مرحله معمولاً منجر به نتیجه مطلوب برای قربانی نشده و وضعیت قربانی بودن را نیز تشدید می‌کند.

مرحله چهارم: دوره ای که قربانی شدن اولیه به طور کامل تکرار و تشدید می شود در طی این دوره مسئولان سازمان نیز با مرتکبان موبینگ هم راستا می شوند و فرآیند موبینگ بار دیگر در نتیجه زدن برچسب هایی به قربانی همانند: « فرد مشکل دار»،« سخت در همکاری کردن»،« عضو کار گروهی نبودن»،« ناپایدار»،« گردن کش»،« تحت استرس شدید» از سوی مسئولان سازمان و یا در نتیجه شدت قربانی شدن مجدداً شتاب گرفته و می تواند تا برچسب« بیمار روانی بودن» به قربانی پیش رود.

مرحله پنجم: خاتمه خدمت قربانی به صورت خروج و یا اخراج .این خاتمه یا از سوی مسئولان سازمان به صورت پیش از موعد و یا به دلیل ترک خدمت ساختاری ناشی از غیر قابل تحمل بودن شرایط کار برای قربانی و به عنوان تنها گزینه پیش روی وی برای حفاظت از سلامتی جسمی و روحی خودش انجام میشود.

 تاثیرات موبینگ

 مخدوش نمودن یا از بین بردن اعتماد بنفس قربانی . دچار شدن به بیماری پارانویا و اغتشاش ذهنی . دوری گزیدن از اجتماع . احساس ترس ، خجالت ، عصبانیت ، حسرت.همچنین موبینگ باعث اختلالات جسمی و روانی همچون گریه ، خوابهای آشفته ، بالا رفتن فشار خون ، حتی بیماریهای قلبی و عروقی میگردد.

راههای مبارزه با موبینگ

  • انضباط در کار جهت جلو گیری از هر گونه اخطار
  • انجام کارهایی که دستور کتبی ابلاغ شده باشند نه شفاهی
  • دوری جستن از موب کنندگان
  • شناخت موبینگ و حفظ اعتماد به نفس خود

البته در کنار این موارد گفته شده در بسیاری از سازمان های اروپایی جزء دروس آموزشی حین کار، دروسی هم در زمینه موبینگ یا ازار روانی در محیط کار برای کارمندان پیش بینی شده است، زیرا اکثر سازمان ها ضرر اقتصادی ناشی از موبینگ را محاسبه کرده اند. در حقیقت تنها کارمند آزار دیده ضرر نمی کند بلکه بعلت غیبت مکرر کارمند و عدم انجام صحیح کار بعلت ناراحتی روحی که کارمند دچار آن است باعث کاهش تولید سازمانی می شود و ضرر سنگینی به سازمان مربوطه می زند.

دلایل ایجاد موبینگ

موبینگ ناشی از مسائل سازمانی

دکتر لی مان معتقد است که موبینگ در اثر ضعف مدیریت و شرایط نامناسب کاری و کاهش ارزش های اخلاقی(اخلاق در کسب و کار)بوجود می آید. مشابه این نتیجه را تحقیقات دانشمندان فنلاندی و نروژی و آلمانی هم بدست آوردند، آنها معتقدند در همه سازمان هایی که به درستی اداره نمی شوند و رقابت صحیح بین کارمندان وجود ندارد موبینگ مشاهده می شود. در این سازمان ها مشکلات اداری به درستی حل نمی شود و روش اطلاع رسانی درستی وجود ندارد.

موبینگ ناشی از مسائل مدیریتی

موبینگ در بسیاری از موارد در اثر ضعف مدیریت می باشد، یعنی مدیریت یا سرپرستی مشکل را دیده اما در جهت حل آن اقدامی نکرده است. در حقیقت مدیریت قادر به حل مشکل نیست، زیرا اگر مدیریت صحیح باشد اصلاً شرایط برای موبینگ بوجود نمی آید. متاسفانه تحقیقات نشان داده است که ۷۰ تا ۸۰ درصد موارد موبینگ با همکاری مدیریت و سرپرستی صورت می گیرد حتی در موارد زیادی موب کننده خود مدیر یا سرپرست می باشد.

موبینگ جهت تغییر موقعیتهای شغلی

یکی دیگر از دلایل موبینگ استفاده از این روش برای جابجایی افراد می باشد به این وسیله می خواهند که شخص مورد نظر خود به خود استعفاء دهد یا کارش را واگذار کند زیرا مدیریت نمی تواند او را مستقیم جابجا کند، یا اخراج او سبب ضرر مالی به سازمان می شود.

موبینگ جهت مقصر جلوه دادن شخص یا تلافی کردن

تعلق گروهی برای انسان ها بسیار مهم بوده و هست ولی گاهی موارد وقتی گروه دچار مشکل شود افراد گروه سعی می کنند همه تقصیر ها را گردن یک نفر بیاندازند و این کلاً در گروه های متفاوت مرتباً تکرار می شود و این تقریباً بدشانسی فرد است. مدل دیگر موبینگ ناشی از کینه شخصی می باشد. در حقیقت شخص دیگری را موب می کند چون به دلیلی از او ناراحت است.

موبینگ بعلت شرایط شخصیتی یا اخلاقی فرد

گاهی دلایل موبینگ در شخصیت قربانی می باشد، بعضی افراد اشکال شخصیتی دارند که باعث می شود که بهتر قربانی موبینگ بشوند، آنها معمولاً خیلی دیر متوجه اشکالات محیطی می شوند و یا اینکه همیشه سعی می کنند از مشکلات دوری کنند ولی برعکس دائم دچار مشکل می شوند، این افراد شناخت اجتماعی صحیحی ندارند و به همین دلیل قربانی موبینگ می شوند، اما این به معنی آن نیست که افرادی که شناخت صحیح اجتماعی دارند قربانی نشوند.

 

DNN